CBCT چیست؟
CBCT دندانپزشکی از پیشرفت های بسیار مهم در تکنولوژی تصویربرداری دندان می باشد. این روش جدید امکان مشاهده سه بعدی نسوج نرم و سخت را بدون تغییر در اندازه ها: Distortion و یا بزرگنمایی: Magnificationامکان پذیر ساخته است و اطلاعا ت حاصله با تکنیک CBCT در تشخیص, طرح درمان و انتخاب روش مناسب مکانوتراپی نقشی بسیار موثر و دقیق ایفاء می نمایند. بدین صورت که از ترکیب اسکن سطحی: Surface Scanning و اسکن”تحت سطحی-حجمی” Sub- Surface Volumetric Scanning ماتریکس سه بعدی بوجود می آید که بنحوی دقیق مدل آناتومیکی نسوج سخت و نرم صورت و جمجمه بیماران را طراحی نموده و قابل رؤیت می سازد.
CBCT تکنیک تازه‌ای از تصویر برداری در علم دندانپزشکی است که به معنی تکنیک سی تی اسکن با اشعه مخروطی (cone beam CT) است.تصاویر تولید شده توسط CT با اشعه مخروطی بسیار مشابه تصاویر تولید شده توسط CT مورد استفاده در پزشکی میباشد و از انجایی که بسیاری از مردم با CT اشنایی دارند، لذا برای درک بهتر ابتدا به شرح مختصری از کاربرد CT در پزشکی می‌پردازیم:
CT در پزشکی برای بررسی ساختارهای داخلی بدن بدون روی هم افتادکی ساختمانهای مجاور (overlap) استفاده می‌شود.
در CT امکان بررسی بافت نرم و سخت بطور همزمان وجود دارد ولی یکی از مشکلات عمده CT دوز بالای اشعه آن است.
CT با اشعه مخروطی با دوز اشعه بسیار بسیار کمتر ساختارهای استخوانی درون ناحیه سر و گردن را به نمایش می‌گذارد.
این دستگاه حجم کمی را اشغال می‌کند و نیاز به تجهیزات وسیع CT را ندارد. CT با اشعه مخروطی در جایگذاری ایمپلنت‌های دندانی، بررسی دندانهای نهفته، شکستگی‌های استخوانی و بررسی تومورهای استخوانی استفاده می‌شود.
کاربرد CBCT
در جایگذاری ایمپلنت‌های دندانی دانستن ابعاد استخوان برای تعیین طول ایمپلنت ضروری است. ایمپلنت دندانی جایگزین ریشه و تاج دندان از دست رفته میباشد و این امر در تکنیک CT با اشعه مخروطی به سادگی حاصل می‌شود. در حالیکه در رادیوگرافی‌های عادی ناحیه فک و صورت به علت دو بعدی بودن رادیوگرافی ما توانایی تعیین عرض استخوان لثه (آلوئول) را نداریم.
در شکستگی‌های ناحیه صورت فیلم‌های ساده (plain films) راهنمای خوبی برای شکستگی‌ها بویژه در فک پایین می‌باشند (نظیر رادیوگرافی پانورامیک) ولی بررسی شکستگی‌های ناحیه میانی صورت (mid face) به علت دو بعدی بودن تصاویر رادیوگرافی عادی (plain films) و روی هم افتادگی تصاویربه خوبی قابل رویت نمی‌باشد. در این موارد CT با اشعه مخروطی توانایی جداسازی ساختمانهای مورد نظر را در هر پلن دلخواه بدون روی هم افتادگی را فراهم می‌کند.
در بررسی تومورهای دندانی CT با اشعه مخروطی نقش خوبی در داشتن ابعاد و تاثیر تومور به ساختمان مجاور ایفاء می‌کند.
در ارتودونسی طرح درمان متاثر از جهت و میزان رویش دندانهای نهفته میباشد.
**اما وجود مزایای فراوان CT با اشعه مخروطی، عدم توانایی بررسی بافت نرم مشابه آنچه در CT مشاهده می‌شود از نقایص عمده CT با اشعه مخروطی بشمار می‌رود.**
روش اجراءCBCT
تصاویر آناتومیکی سه بعدی که بروش: , CBCTتهیه میگردند شامل دندانها, استخوانهای صورت و جمجمه , مفاصل, پوست و عضلات هستند که برای آنالیزهای بیومتریک بشرح زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
1- شبیه سازی رشد
2- شبیه سازی درمان
3- راهنمای طرح درمان و مکانوتراپی
مدل سه بعدی حاصله با ابعاد چهارمMotion : و پنجم: Function نیز مرتبط بوده و مطالعات وسیعی را میسر نموده اند.
نتایج حاصله از کاربرد این تکنولوژی در علوم دندانپزشکی بشرح ذیل می باشند:
کاربرد ایمپلنت ها
شناخت راههای تنفسی
دندانهای نهفته
بیمارانهای پریودنتال
ضایعات پاتولوژی
تهیه مدارک تشخیصی و آنالزهای سه بعدی بیماران ارتودنسی
طراحی و ساخت دستگاهای دندانپزشکی